Hastanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Çalışma hayatı, insanların sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamının merkezi bir unsurudur. İş yerlerinde karşılaşılan tehlike ve riskler, çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Özellikle sağlık hizmetlerinin sunulduğu hastaneler, iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli riskler barındırır. Hastanelerde, fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal tehlikeler sağlık çalışanlarının iş performansını düşürmekte ve iş kazaları ile meslek hastalıklarının artmasına neden olmaktadır. Bu durum, hem sağlık çalışanlarının hem de hastaların güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun, güvenli çalışma ortamlarının oluşturulması hayati önem taşır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), iş yerlerinde çalışanların sağlığını korumak ve iş kazalarını önlemek amacıyla alınan önlemler ve yapılan düzenlemeler bütünüdür. İş sağlığı, tüm mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik hallerinin korunması ve geliştirilmesini hedefler. İş güvenliği,  işyerlerinde meydana gelebilecek kazaların, meslek hastalıklarının ve olumsuz çalışma koşullarının önüne geçer; çalışanların iş kazalarına maruz kalmamaları için güvenli çalışma ortamları oluşturulmasını sağlar.

Hastanelerdeki İş Sağlığı ve Güvenliği Tehlikeleri

Hastaneler, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sunan kompleks yapılı kuruluşlardır.  Amerikan Ulusal Mesleki Sağlık ve Güvenlik Enstitüsü (National Institute for Occupational Safety and Health – NIOSH), hastanelerde 29 çeşit fiziksel, 25 çeşit kimyasal, 24 çeşit biyolojik, 6 çeşit ergonomik ve 10 çeşit psikososyal tehlike ve risk olduğunu belirtmiştir. Hastanelerde çalışan sağlık personelinin maruz kaldığı tehlikeler ve riskler şu şekilde yer almaktadır:

Biyolojik Riskler

Sağlık çalışanları, biyolojik etkenlerle en sık karşılaşan meslek grubudur. İğne batması ve kan yoluyla bulaşan patojenlere maruz kalma riski yüksektir. HIV, hepatit B ve C gibi virüsler, sağlık çalışanları için önemli biyolojik risk faktörleridir. Solunum yolu ile bulaşan enfeksiyonlar, hastanelerde yaygın olarak görülmektedir. Sağlık çalışanlarının biyolojik risklere karşı korunması için enfeksiyon kontrol önlemlerinin etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir.

Kimyasal Riskler

Hastanelerde kullanılan deterjanlar, dezenfektanlar, anestezik gazlar ve ilaçlar sağlık çalışanları için kimyasal tehlike oluşturur. Bu kimyasallar, dermatit ve astım gibi meslek hastalıklarına neden olabilir. Antineoplastik ilaçlar ve sterilizasyon maddeleri de sağlık çalışanlarının maruz kaldığı önemli kimyasal risk etmenlerindendir. Kimyasal risklere karşı korunma, uygun kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması ve çalışma ortamının havalandırılması ile sağlanabilir.

Fiziksel Riskler

Isı, ışık, gürültü ve radyasyon gibi fiziksel risk etmenleri, hastane çalışanlarının sağlığını olumsuz etkileyebilir. Radyoloji ve nükleer tıp gibi bölümlerde çalışanlar, radyasyona maruz kalma riski taşır. Fiziksel risklerin azaltılması için uygun aydınlatma, gürültü kontrolü ve kişisel koruyucu ekipman kullanımı önemlidir.

Ergonomik Riskler

Uzun süreli ve zorlayıcı fiziksel aktiviteler, sağlık çalışanlarında kas-iskelet sistemi hastalıklarına yol açabilir. Hasta taşıma ve kaldırma işlemleri, özellikle hemşireler için bel ağrısı riskini artırır. Ergonomik risklerin azaltılması için iş çevresinin ergonomik olarak düzenlenmesi ve uygun iş organizasyonunun sağlanması gerekmektedir.

Psikososyal Riskler

Yoğun iş yükü, nöbet sistemi, ölümcül hastalara bakım verme ve duygusal destek sağlama gibi nedenlerle sağlık çalışanları yüksek düzeyde stres ve tükenmişlik yaşayabilir. Psikososyal risk etmenleri, çalışanlarda depresyon, anksiyete ve motivasyon kaybına yol açar. Mobbing (işyerinde psikolojik taciz), hastanelerde yaygın olarak görülmekte ve sağlık çalışanlarının mesleki performansını olumsuz etkilemektedir. Psikososyal risklerin yönetimi, destekleyici iş ortamlarının oluşturulması ve çalışanların psikolojik desteğe erişiminin sağlanması ile mümkün olabilir.

Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği, hem çalışanların hem de hastaların güvenliği ve sağlığı açısından kritik öneme sahiptir. İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması, hastanelerdeki tehlike ve risklerin minimize edilmesini sağlar. Bu, hem sağlık hizmetlerinin kalitesini artırır hem de sağlık çalışanlarının iyilik hallerini korur. Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşturulması, uzun vadede sağlık hizmetlerinden yararlanan herkesin iyilik haline katkıda bulunacaktır.